
Met elektriciteitstarieven bedoelen we de prijs voor elektriciteit zonder alle belastingen, kosten aan de netbeheerder en vastrechttarieven.
Maar een klein gedeelte van je energierekening bestaat uit deze kosten (van de energie die je daadwerkelijk verbruikt). Er zijn 5 onderdelen, waardoor de elektriciteitstarieven die op je rekening vermeld staan, worden bepaald:
- De kostprijs van de productie
- Prijsbepaling op de energiemarkt
- Inkoop van de energieleverancier
- GVO’s bij duurzame stroom
- Marges leverancier
Hieronder wordt per onderdeel uitgelegd hoe de prijs hierdoor beïnvloed wordt.
De kostprijs van de productie
Ieder type energie heeft een andere productieprijs. Duurzame stroom is goedkoper en heeft daarom (en omdat het schoner is) voorrang. Wanneer er meer vraag is dan wordt geleverd door groene energie, wordt dit aangevuld met grijze energie.
Op het net wordt als volgt prioriteit gegeven aan verschillende energiebronnen: water, wind, zon, kern, gas en als laatste kolen. Dit heet de merit order.
De duurste bron die gebruikt wordt, bepaalt daarmee de prijs.
De productieprijs wordt bepaald door de grondstoffen en de kosten om de energie te maken. Bij duurzame bronnen zijn er geen kosten aan de grondstoffen verbonden; wind, zon en water kosten namelijk niets.
Helaas is het nog zo dat er veel meer elektriciteit nodig is dan nu nog uit duurzame bronnen wordt geleverd. Daarom is de prijs van onze elektriciteit nog zo verbonden met de grondstoffen van grijze stroom, zoals kolen. Dus hoe meer duurzame stroom we opwekken, hoe lager de tarieven.

Prijsbepaling op de energiemarkt
De energiemarkt is de plek waar vraag en aanbod samen komen en daardoor bepaalt deze grotendeels de prijs van de energie die uit jouw stopcontact komt. Wanneer er veel aanbod is en weinig vraag zal de prijs dalen en andersom.
Door de productkosten van de bron, maar ook om het net te balanceren. De Programma Verantwoordelijken (PV) werkt nauw samen met de netbeheerder om middels de prijs en opwek de balans op het net te bewaren tussen vraag en aanbod.
Er zijn 3 energiemarkten waar de prijs wordt bepaald. Het werkt eigenlijk net zoals de handelsbeurs, maar dan voor energie.
De Endex is de lange termijnmarkt. Hierop kopen de energieleveranciers de energie in voor langere termijn (jaar, kwartaal of een maand van te voren). Dit is meestal in basis laag, waarvan ze bijna zeker weten dat het wordt verbruikt.
Dit zijn de korte termijnmarkten. Op de APX (ook wel de spotmarkt genoemd) kan dan nog een dag van te voren elektriciteit worden gekocht.
Dit is voor als er toch meer elektriciteit wordt afgenomen dan gedacht, maar nog wel redelijk voorspelbaar is. Op de dag zelf tot aan afname / levering kan het op de Intraday handel.
Dan is als laatste de Onbalans, waar op kwartier basis afgerekend wordt voor iedere afwijking die je in je voorspelling had zitten.
Dus alle afwijkingen van de voorspellingen op lange termijn of op de dag zelf gaan automatisch mee op deze markt. Bijvoorbeeld wanneer het ineens veel waait, zal tijdelijk de prijs naar beneden gaan.
Of wanneer de zon even achter de wolken verdwijnt, gaat hij omhoog. Wanneer er dus iets onvoorspelbaars gebeurt zoals een onverwacht hoge vraag uit de markt, wordt dit op de Onbalans rechtgetrokken.
Inkoop van de energieleverancier
De energieleverancier heeft een groep klanten die energie nodig hebben. Hiervoor moet de leverancier opwekken of inkopen doen op de energiemarkten. De manier waarop de leverancier de energie inkoopt, wanneer en voor hoeveel is daarbij erg belangrijk.
Op basis van het verbruik van de klanten van voorgaande jaren, weersverwachtingen, groei, lengte van de contracten, etc. doet de leverancier een inschatting van de verwachte energie die de huishoudens en bedrijven zullen gebruiken.
De basisinkoop wordt op een bepaald moment of op verschillende momenten voor over een langere periode van te voren en voor het gehele jaar vastgelegd. De prijs wordt bepaald door een koppeling naar de energiemarkt.
Echter zal tijdens de winter waarschijnlijk meer verbruikt worden dan de zomer. Voor deze blokken van een kwartaal of maand wordt dus apart vastgelegd en deze kunnen afwijkende prijzen hebben.
Vervolgens wordt naar de kortere periodes gekeken op de dagmarkt en vastgelegd. Alles wat afwijkt, wordt vervolgens achteraf verrekend op de Onbalans. Dagelijks vinden namelijk bijstellingen plaats in productie en verwachtingen die resulteren in in- en verkoop van elektriciteit.

GVO staat voor garantie van oorsprong en deze moet kunnen worden aangetoond bij duurzame stroom. Het bewijst waar de energie vandaan komt. Dit kan je zien op het stroometiket.
Soms worden deze GVO’s verkocht aan grijze energieleveranciers, waardoor deze leveranciers in grijze stroom blijven investeren en het verpakken in een groen jasje. Dit wordt sjoemelstroom genoemd.
om | nieuwe energie gebruikt alleen de GVO’s van eigen lokale opwekprojecten. Om deze GVO als bewijs te krijgen, moet worden betaald. Hier is een geheel eigen markt voor. Deze kosten komen dus nog bovenop de prijzen van de ingekochte elektriciteit op de markten.

Totstandkoming energietarieven
De tarieven die tot stand komen, zijn dus een opeenstapeling van kosten die gemaakt moeten worden voor de inkoop op de verschillende elektriciteitsmarkten en GVO kosten. Hierbij spelen de energiebron, vraag en aanbod een grote rol.
Dan rekenen de leveranciers hier nog een marge bovenop om hun operationele kosten te kunnen betalen en winst te maken. Bij om | nieuwe energie is dit laatste niet het geval en daarom kan daar de prijs structureel verlaagd worden bij groei.
Hoe meer mensen mee doen met onze beweging om zelf aan het roer te staan, hoe voordeliger het wordt. Niet alleen omdat we de prijzen dan kunnen verlagen, maar ook omdat er dan ook steeds meer goedkopere duurzame stroom komt.

Tarief: enkel of dubbel
Het is tegenwoordig bij bijna alle leveranciers mogelijk om te kiezen tussen een enkel- of dubbeltarief. Het verschil in beide tarieven zit in de prijs. Bij een enkeltarief is de prijs van de elektriciteit altijd hetzelfde, de hele week door.
Bij een dubbeltarief betaal je gedurende de dag een ander tarief dan ’s nachts en in het weekend. Voorheen was het tarief gedurende de dag altijd hoger, maar door de toegenomen hoeveelheid zonnepanelen in Nederland kan het tegenwoordig ook voorkomen dat dit tarief juist lager is. Let daarom altijd goed op de tarieven die voor jou gelden. Voor een dubbeltarief heb je ook een energiemeter met 2 telwerken nodig.
Wat gunstiger is, hangt af van het moment waarop jouw verbruik het hoogst ligt, welke tarieven op dat moment gelden en welk type overeenkomst je hebt. Bij een overeenkomst waarbij de tarieven maandelijks wijzigen, kan het dubbeltarief namelijk de volgende maand weer omdraaien.
Gebruik je bijvoorbeeld standaard meer stroom ’s nachts en in het weekend en biedt jouw leverancier een dubbeltarief aan dat juist op die momenten lager is met een looptijd van bijvoorbeeld een jaar, dan is een dubbeltarief een slimme keuze.

Je zult wel eens opgemerkt hebben dat er dan ook nog verschil is tussen de tarieven voor als je een contract sluit voor een bepaalde periode of juist niet en voor bijvoorbeeld variabele prijzen kiest.
Bij een vast contract zet je de op dat moment geldende tarieven vast voor een periode van 1, 2 of 3 jaar, afhankelijk van wat je leverancier aanbiedt. Omdat de vaste tarieven iedere maand wijzigen, is het moment waarop je overstapt of verlengt, bepalend voor je prijs.
Bij een variabel contract wisselen de tarieven ieder half jaar. Je zit niet vast aan een periode en kunt maandelijks je contract opzeggen. Kijk hier voor tips rond energietarieven vergelijken.
*Bijgaande afbeelding is illustratief en geeft niet onze huidige tarieven en overeenkomsten weer.
