Ga naar de hoofdinhoud

Energiemarkten

Vraag en aanbod

Voor elektriciteit kennen we een termijn-, dag en onbalansmarkt. Voor gas is er een termijn- en een dagmarkt. Hieronder worden alle 5 de markten uitgelegd.

Energiemarkten

Wat zijn energiemarkten?

Naast andere kosten, zijn energietarieven een onderdeel van jouw energierekening. Op de energiemarkten komen vraag en aanbod samen, waardoor de prijs tot stand komt. Als het aanbod hoog is en de vraag laag, daalt de prijs.

Omgekeerd kan het aanbod aan energie afnemen doordat landen de productie verlagen of doordat het niet waait, waardoor er minder windenergie beschikbaar is. Dat zorgt voor hogere prijzen. Energieleveranciers kopen vaak en veel in.

Ze weten daardoor redelijk goed wat ze gemiddeld kwijt zijn. Zo worden door de energieleveranciers de energietarieven bepaald.

Voor elektriciteit kennen we een termijn-, dag en onbalansmarkt. Voor gas is er een termijn- en een dagmarkt. Hieronder worden alle 5 de markten uitgelegd.

ICE ENDEX

De ICE ENDEX is de lange termijnmarkt. Hier worden contracten gesloten tussen twee partijen voor de levering van elektriciteit in de toekomst.

De energieleveranciers kopen de elektriciteit een jaar, kwartaal of een maand van te voren in. De prijs wordt vooraf afgesproken. Dit zijn zogenaamde ‘future-contracten’.

De gehele dag door worden er noteringen gegeven van vraag en aanbod en de eventueel op dat moment meest actuele transactie. Op het einde van de dag wordt voor ieder mogelijk product een zogenaamde einde dag notering gepubliceerd, dit wordt ook wel EOD (End Of Day) genoemd.

Op basis van de dagwaarde gaan de twee handelspartijen een verplichting aan naar elkaar, de ene om te leveren en de andere om af te nemen.

Termijnmarkt elektriciteit

EPEXSPOT en Intraday

Dit is de korte termijnmarkt. Op de EPEXSPOT (ook wel de spotmarkt genoemd) kan een dag van te voren elektriciteit worden gekocht. Dit is voor als er toch meer elektriciteit wordt afgenomen dan gedacht, maar nog wel redelijk voorspelbaar is.

De prijzen worden één dag voor levering voor ieder uur van de dag van levering bepaald. Op de dag zelf tot aan afname/levering kan dat op de Intraday worden gedaan.

Dagmarkt elektriciteit

Onbalans

Op de Onbalans wordt op kwartierbasis afgerekend voor iedere afwijking die in de voorspelling zat (dus wel of niet is ingekocht op de ICE ENDEX, EPEXSPOT of Intraday). Deze afwijkingen gaan automatisch mee op deze markt.

Wanneer het bijvoorbeeld ineens weinig waait, zal tijdelijk de prijs omhoog gaan. Of wanneer de zon even achter de wolken tevoorschijn komt, gaat hij naar beneden. Of als er onverwacht meer of minder vraag is naar elektriciteit op een bepaald moment in de dag.

Op al deze momenten wordt het rechtgetrokken op de Onbalans. Tennet, de landelijke netbeheerder, bewaakt de balans op het energienet middels gecontracteerd regelvermogen.

Dat regelvermogen heeft een prijs en afhankelijk van de inzet van dat regelvermogen (op- of afregelen) komt de onbalansprijs per kwartier tot stand.

Tekorten en overschotten elektriciteit

TTF

De Title Transfer Facility (de TTF) is een virtuele marktplaats waar gas is in te kopen. Er is in Nederland een groot aantal nationale en internationale partijen actief op het gebied van gas, zoals gasproducenten, gasopslagbedrijven, netbeheerders en gasdistributiebedrijven.

De gasbeurs zorgt voor het bij elkaar brengen van te koop aangeboden en te koop gevraagde hoeveelheden gas en faciliteert de financiële afhandeling.

Op de TTF-termijnmarkt kopen de energieleveranciers gas voor de toekomst in. Net als bij elektriciteit is er ook voor gas een marktplaats voor future-contracten.

Hier worden prijzen voor vaste termijnen (maand/kwartaal/jaar) verhandeld. dat wil zeggen dat er een vaste prijs wordt afgesproken voor een periode van bijvoorbeeld een maand voor over een jaar.

Termijnmarkt gas

TTF Day Ahead

Op de TTF Day Ahead loop je met de marktprijs mee, dat wil zeggen dat de prijs variabel verandert per dag. Omdat de TTF Day Ahead per dag wisselt, heb je minder zekerheid van de prijs op voorhand. Op deze markt wordt gaslevering voor de volgende dag verhandeld tegen ‘day-ahead’-prijzen.

Kijk hier voor handige tips om gas te besparen.

Dagmarkt gas

Nationale en Europese energiemarkten

De energienetwerken van de landen in de Europese Unie zijn met elkaar verbonden. De energiemarkten van elektriciteit en gas zijn dan ook Europese markten. Ze brengen vraag en aanbod naar elektriciteit en gas over een over heel Europa bij elkaar.

Energieleveranciers en energiebedrijven kunnen zo met elkaar concurreren op de energiemarkten. En consumenten zijn verzekerd van betaalbare energie, ook wanneer in eigen land de productie lager is dan de vraag.

Voor meer vragen over de energiemarkten kunt gerust contact met ons opnemen.

energienetwerken