Stadsverwarming, ook wel warmtenet genoemd, is een duurzame manier om woningen en gebouwen te verwarmen. Het systeem maakt gebruik van een centrale warmtebron in plaats van een individuele cv-ketel. Stadsverwarming is een duurzaam alternatief voor het gebruik van fossiele brandstoffen en speelt hierdoor een belangrijke rol in de energietransitie.
Hoe werkt stadsverwarming?
Bij stadsverwarming wordt warm water via een netwerk van ondergrondse leidingen naar woningen en gebouwen geleid. Het warme water dat door de leidingen stroomt, is afkomstig van een centrale warmtebron. Denk hierbij aan elektriciteitscentrales of een fabriek.
Werking van stadsverwarming in een woning
Een woning die aangesloten is op stadsverwarming krijgt warmte binnen via een warmtewisselaar. De warmtewisselaar zorgt ervoor dat de woning voldoende verwarmd wordt door middel van warm water dat door de leidingen stroomt. Het afgekoelde water stroomt uiteindelijk terug naar een centrale warmtebron om opnieuw verwarmd te worden.
Soorten duurzame warmtebronnen
Duurzame warmtenetten maken gebruik van bronnen zoals aardwarmte of restwarmte uit fabrieken.
Aardwarmte
Aardwarmte maakt gebruik van de natuurlijke warmte in de aarde. Water wordt uit de grond gepompt en komt terecht in het warmtenet.
Restwarmte
In het warmtenet kan ook restwarmte gebruikt worden. Restwarmte ontstaat vaak uit industriële processen waarbij veel warmte vrijkomt, zoals in fabrieken. De restwarmte gaat normaal gesproken verloren, maar in het warmtenet kan het efficiënt worden hergebruikt.
Voordelen van stadsverwarming
Stadsverwarming brengt veel voordelen met zich mee, vooral op het gebied van duurzaamheid.
Verminderde CO2-uitstoot
Doordat er bij stadsverwarming gebruik wordt gemaakt van duurzame bronnen, zoals aardwarmte en restwarmte, wordt de CO2-uitstoot verminderd. Hierdoor speelt stadsverwarming een belangrijke rol in de strijd tegen klimaatverandering.
Gemak voor huishoudens
Stadsverwarming biedt gemak voor huishoudens, omdat er geen cv-ketel nodig is. Hierdoor verdwijnt voor huishoudens de noodzaak om de cv-ketel regelmatig te onderhouden. Daarnaast draagt het bij aan de veiligheid van woningen, omdat het risico op gaslekken en koolmonoxidevergiftiging verdwijnt. Momenteel zijn een half miljoen huishoudens in Nederland aangesloten op stadsverwarming.
Onafhankelijk van aardgas
Tot slot zorgt stadsverwarming ervoor dat steden hun afhankelijkheid van aardgas kunnen verminderen. Dit is van belang, omdat Nederland zich steeds meer richt op het afbouwen van gasgebruik om klimaatdoelen te behalen.
Nadelen van stadsverwarming
Naast dat stadsverwarming voordelen met zich meebrengt, zitten er ook verschillende nadelen aan vast.
Monopolie
Ten eerste kunnen consumenten bij stadsverwarming niet kiezen tussen verschillende leveranciers. Zo wijst de gemeente één energieleverancier aan. Hierdoor ontstaat een monopolie, wat kan leiden tot hogere prijzen, aangezien er geen concurrentie is op de markt.
Duurder dan aardgas
Stadsverwarming is in sommige gevallen duurder dan verwarmen met aardgas. Zo kunnen de maandelijkse kosten een stuk hoger zijn. Dit komt doordat het warmteverlies in de leidingen en de onderhoudskosten voor het netwerk worden doorberekend aan de klant.
Technische problemen
Ten slotte kunnen er technische problemen optreden, zoals een storing in het warmtenet. Zodra er sprake is van een storing, kunnen hele wijken tijdelijk zonder verwarming komen te zitten. De Warmtewet biedt echter bescherming aan consumenten door te bepalen dat ze recht hebben op een compensatie bij langdurige storingen.
De Warmtewet
Vanwege de monopoliepositie van energieleveranciers is er een wetgeving ontstaan rondom stadsverwarming. Dit is de Warmtewet, waarin maximumtarieven staan vastgesteld voor de levering van warmte. De tarieven worden bepaald door de Autoriteit Consument & Markt (ACM).
Duurzaamheid van stadsverwarming
Zoals eerder vermeld, speelt stadsverwarming een belangrijke rol in de klimaatverandering. Zo kan het warmtenet gebruikmaken van duurzame bronnen, zoals restwarmte of aardwarmte. Hierdoor wordt de CO2-uitstoot verminderd.
Fossiele brandstoffen
Niet alle grote warmtenetten zijn volledig duurzaam. Zo worden sommigen nog steeds gevoed door fossiele brandstoffen. Hoe duurzaam een warmtenet is, hangt daardoor af van de soort warmtebron.
Veelgestelde vragen over stadsverwarming
Voordelen van stadsverwarming zijn een verminderde CO2-uitstoot, gemak voor huishoudens en de onafhankelijkheid van aardgas. Echter brengt het ook nadelen met zich mee, zoals zelf geen energieleverancier kunnen kiezen, hogere prijs dan aardgas en de technische problemen.
Of stadsverwarming goedkoper is dan gas, hangt af van de regio en het tariefmodel van de energieleverancier. Stadsverwarming kan voordeliger zijn door efficiëntere warmteproductie en lagere onderhoudskosten. Het kan ook duurder zijn vanwege vaste tarieven en minder concurrentie voor de energieleveranciers.
Bij stadsverwarming wordt het warme water via een netwerk van ondergrondse leidingen naar woningen en gebouwen geleid. In de woning of in het gebouw zorgt een warmtewisselaar voor de distributie van warmte naar radiatoren. Het afgekoelde water stroomt vervolgens terug naar de warmtebron, waar het opnieuw wordt opgewarmd.
Stadsverwarming kan duur zijn door bijvoorbeeld hoge infrastructuurkosten, zoals de aanleg en het onderhoud van de geïsoleerde leidingen en warmtecentrales. Daarnaast kunnen huishoudens vaak niet zelf hun energieleverancier kiezen. Dit leidt tot minder concurrentie voor de energieleverancier en wellicht hogere prijzen.
De maandelijkse kosten voor stadsverwarming hangen af van het verbruik, de leverancier en de regio. Het bestaat doorgaans uit vaste kosten voor aansluiting en variabele kosten op basis van warmteverbruik. De gemiddelde kosten voor huishoudens liggen tussen de €100 en €200 per maand. Dit is afhankelijk van de woninggrootte en het warmtegebruik.
Het is lastig om van stadsverwarming af te komen, omdat veel woningen een verplichte koppeling hebben. Het loskoppelen kan technisch een uitdaging zijn en kost veel geld. Daarnaast is vaak toestemming van de leverancier vereist.
De toekomst van stadsverwarming
Stadsverwarming kan bijdragen aan de energietransitie. De Nederlandse overheid heeft daarom plannen gemaakt om het aantal huishoudens dat aangesloten is op een warmtenet aanzienlijk te verhogen. Zo moeten er tegen 2030 1 miljoen huishoudens gebruikmaken van stadsverwarming. Momenteel maken een half miljoen huishoudens gebruik van stadsverwarming.